تمام چیزی که درباره رویکرد آموزشی های اسکوپ، باید بدانید!

برای شروع تدریس و آموزش، این روزها رویکردهای بسیاری به دنیای آموزش و تدریس اضافه شده است. برخلاف گذشته و سال‌های قبل که معمولا تمام مدارس و آموزش‌ها، براساس رویکردهای معلم محور صورت می‌گرفتند، این روزها رویکردهای دانش‌آموز محور بخش مهمی از دنیای تدریس و آموزش شده‌اند. رویکردهایی که با تنوع بسیاری روبه‌رو هستند و گستردگی بسیاری دارند. به همین دلیل برای شروع تدریس به روش دانش‌آموز محور، لازم و ضروری است که با این رویکردها و تنوع موجود در آن‌ها آشنا شویم. به این ترتیب امکان انتخاب رویکرد مورد نظر برای شروع مسیر و تدریس، وجود دارد.

همین موضوع سبب شد تا در این مقاله به سراغ یکی از رویکردهای آموزشی دانش‌آموز محور برویم. رویکرد آموزشی های اسکوپ (High-scope)، رویکردی است که در این مقاله قرار است به آن بپردازیم و درباره آن صحبتی داشته باشیم. از ویژگی‌ها و مزایای استفاده از آن نکاتی را بیان کنیم و در ادامه به نقش‌های مهم در این رویکرد بپردازیم.

امید است در ادامه مقاله ما را همراهی کنید و بتوانید با رویکرد آموزشی های اسکوپ به خوبی آشنا شوید. در ادامه بتوانید انتخاب خوبی را بین رویکردهای آموزشی داشته باشید تا تدریس بهتر و جامع‌تری را برای کودکان و دانش‌آموزان تدارک ببینید.

رویکرد آموزشی های اسکوپ، زمانی که شروع به کار و فعالیت کرد، برای خود ماموریت‌هایی را در نظر گرفت. ماموریت‌هایی که به عنوان اهداف اصلی این رویکرد مد نظر بودند. این ماموریت‌ها هسته اصلی و اصالت این رویکرد را تشکیل‌ می‌دادند و نکات بسیار مهمی را در خود جای داده‌اند. آشنایی با این ماموریت‌ها، سبب می‌شود تا این رویکرد را به طور کامل‌تر و دقیق‌تری بشناسیم و بتوانیم اطلاعات بیشتری درباره آن به دست آوریم. برخی از ماموریت‌های تعریف شده در رویکرد آموزشی های اسکوپ را در ادامه خواهید خواند:

1. ارائه توسعه و آموزش حرفه‌ای برای مربیان، مدیران، مراقبین و سایر متخصصان دوران کودکی.
2. انجام مطالعاتی که همه جنبه‌های آموزش و پرورش دوران کودکی را بررسی می‌کند.
3. انتشار کتاب‌ها، DVD ها و سایر مطالب آموزشی که از روش آموزش و یادگیری رویکرد های اسکوپ پشتیبانی می‌کند.

یادگیری فعال، همراه با تجربیات عملی، نیروی محرکه رویکرد آموزشی های اسکوپ است. دانش آموزان در این رویکرد، تشویق می‌شوند که از هر آنچه که می‌خواهند استفاده کنند و مورد حمایت معملمان و مربیان خود قرار می‌گیرند.

به عنوان مثال، اگر کودکی به منظومه شمسی علاقه نشان دهد، یک معلم در رویکرد آموزشی های اسکوپ، ممکن است او را تشویق کند تا مدل سیارات را بسازد.

در واقع در رویکرد های اسکوپ و کلاس‌های درسی با این رویکرد، بزرگسالان و معلمان، از یادگیری کودک حمایت می‌کنند و به این ترتیب این مهارت‌ها را در کودک پرورش و رشد می‌دهند. در واقع در مرحله اول، معلمان آ‌نچه را که کودکان از قبل می‌دانند تایید یا حمایت می‌کنند. پس از آن و در مرحله بعدی، در زمان مناسب، کودکان را تشویق می‌کنند تا بتوانند نوع تفکر خود را گسترش دهند.

در این کلاس‌های درس، معلمان و کودکان به شرکای درسی فعال تبدیل می‌شوند و در برنامه روزانه درسی با یکدیگر به مشارکت می‌پردازند. به این ترتیب کودکان نیز به خوبی می‌دانند که در طول روز و در ادامه چه برنامه درسی وجود دارد و قرار است کلاس به چه شکلی به پیش برود.

در واقع کلاس‌های درسی با رویکرد آموزشی های اسکوپ، کلاس درس شلوغی است و دانش آموزان اغلب در زمینه‌های مختلف در حال تعامل گروهی با یکدیگر هستند و تشویق می‌شوند که دور هم جمع بشوند و ایده‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. در حالی که کارهای مستقل زیادی نیز در این کلاس‌ها وجود دارد. استفاده همزمان از این دو موضوع سبب شده است تا کلاس‌های درسی با رویکرد های اسکوپ، فضایی برای تفکر مستقل و یادگیری جمعی و گروهی باشد.

رویکرد آموزشی های اسکوپ، از راهکارهای بسیاری برای بهبود وضعیت آموزشی و رشد کودکان استفاده می‌کند. یکی از این راهکارها که برای کودکان نیز بسیار جذاب است، استفاده از برخی بازی‌ها در این رویکرد آموزشی است. بازی‌هایی چون بازی بلوک و لگو، بازی‌های هنری و نمایشی چون قصه گویی و شعر خوانی، بازی با شن و آب بازی، نوشتن و خواندن کتاب به صورت گروهی یا فردی برخی از بازی‌های استفاده شده در این رویکرد هستند. با استفاده از این بازی‌ها، می‎توان شرایطی را فراهم کرد تا شرایط آموزشی برای کودک در کلاس درس جذابیت بیشتری را داشته باشد. جذابیتی که به کودک کمک می‌کند تا بتواند بیش از پیش در کلاس معاشرت داشته باشد و به دنبال کشف خود و ارائه خلاقیت‌های بیشتری باشد. اگر به دنبال رشد و توسعه کودکان با استفاده از رویکرد آموزشی های اسکوپ هستید، بهتر است از انواع بازی‌های متناسب با این رویکرد نیز استفاده کنید.

البته به یاد داشته باشید که استفاده از بسته بندی مناسب برای اسباب‌بازی‌ها و فضای خوب برای استفاده از آن‌ها نیز از موارد ضروری دیگری هستند که لازم است در استفاده از اسباب‌بازی‌ها در نظر گرفته شود.

در برنامه‌های درسی رویکرد های اسکوپ، نقش معلمان بسیار پررنگ و اساسی است. آن‌ها در این رویکرد به اندازه کودکان در فرایند یادگیری فعال هستند. در واقع در رویکرد آموزشی های اسکوپ، دادن و گرفتن متقابلی در رابطه بین دانش‌آموز و معلم وجود دارد که در آن هر دو طرف به عنوان رهبر و پیرو، سخنران و شنونده شرکت می‌کنند. بزرگسالان تعامل با کودکان را با به اشتراک گذاشتن بسیاری از دانستنی‌های خود، کنترل کردن آن‌ها، تمرکز بر نقاط قوت و شناسایی نقاط ضعف‌شان، شکل گیری روابط صحیح و واقعی با دانش‌آموزان، حمایت از ایده‌های بازی آن‌ها و کمک به حل تعارضاتشان انجام می‌دهند. در واقع معلمان در این رویکرد آموزشی به عنوان شریک در فعالیت‌های کودکان هستند، نه به عنوان سرپرست یا مدیر آن‌ها. آن‌ها همراه با کودکان و دانش‌آموزان به پیش می‌روند و به کودکان و مسیری که می‌روند، احترام می‌گذارند. آن‌ها از انتخاب فعالیت‌های کودکان حمایت می‌کنند، با آن‌ها در سطح خود بازی می‌کنند، بر نقاط قوت آن‌ها تمرکز می‌کنند و آن‌ها را تشویق می‌کنند تا برای مشکلات خود راه حل پیدا کنند. وقتی درگیری بین کودکان و دانش‌آموزان به وجود می‌آید، معلمان رویکرد آموزشی های اسکوپ، به جای تنبیه یا منزوی کردن کودکان، به آن‌ها کمک می‌کنند تا در مورد وضعیت صحبت کنند. بنابراین تعارضات به عنوان فرصت‌هایی تلقی می‌شوند که به کودکان کمک می‌کند مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه داده و از تأثیر اقدامات خود بر دیگران آگاه‌تر شوند. به این ترتیب کودکان مهارت حل مسئله را نیز یاد می‌گیرند و می‌توانند به شکل بهتری در تعاملات اجتماعی خود عمل کنند.دادن حق انتخاب، تشویق به بروز ابتکار و خلاقیت، افزایش استقلال و بهبود رشد ذهنی و فکری کودکان از فعالیت‌هایی است که معلم بر آن تاثیر می‌گذارد. معلمان این رویکرد به خوبی برای این موضوع آموزش دیده‌اند و مهارت برقراری ارتباط موثر با کودکان و دانش‌آموزان را یاد گرفته‌اند. آن‌ها مطالبی را ارائه می‌دهند و تجربیاتی را برنامه ریزی می‌کنند که کودکان برای رشد و یادگیری نیاز دارند. در مسیر ترسیم مسیر حرکت دانش‌آموزان و کمک به تعیین مسیر، از وظایف معلمان رویکرد آموزشی های اسکوپ است.

کلاس‌های درسی که با رویکرد های اسکوپ ارائه می‌شوند، حول یک محور و برنامه درسی می‌چرخند. در واقع برنامه درسی رویکرد های اسکوپ، برنامه درسی مشخصی است که از آن در تمام کلاس‌هایی که با این رویکرد آموزشی به پیش می‌روند، یکسان است. در ادامه برنامه درسی کلاس‌های های اسکوپ را آورده‌ایم. این برنامه درسی دارای هشت محور اصلی است که عبارت‌اند از:

• رویکردهای یادگیری
• توسعه اجتماعی و عاطفی
• توسعه فیزیکی و سلامت
• زبان، سواد و ارتباطات
• ریاضیات
• هنرهای خلاق
• علم و تکنولوژی
• مطالعات اجتماعی

تقسیم بندی و برنامه ریزی درسی و کلاسی در این رویکرد بر عهده معلم کلاس است. این که قرار است به چه شکل، از این 8 محور در کلاس استفاده شود را معلم تعیین می‌کند. نکته مهمی که وجود دارد، این است که از تمام این هشت محور اصلی، باید به اندازه یکسان در برنامه کلاسی و آموزشی این رویکرد استفاده شود.

رویکرد های اسکوپ، مانند تمام رویکردهای آموزشی دیگر، دارای مزایای بسیاری برای کودکان است. این مزایا همان چیزهایی هستند که این رویکرد با آن شناخته می‌شوند و سبب شده است تا این رویکرد بتواند مورد استقبال قرار گیرد. به همین دلیل این ویژگی‌ها و مزایا نکات بسیار مهمی هستند که باید درباره آن‌ها اطلاعات کافی و لازمی را داشته باشیم. در ادامه، برخی از مزایای این رویکرد که نتیجه پژوهش‌هایی بر روی مدارس های اسکوپ هستند را آورده‌ایم. این مزایا عبارت‌اند از:

• پیشرفت تحصیلی بسیار بهتر و یادگیری بیشتر
• افزایش اعتماد به نفس در کودکان
• ایجاد فرصت برای مشارکت گروهی و بالا بردن توانایی تعامل
• ایجاد روابط اجتماعی بهتر و کاربردی‌تر
• توسعه خلاقیت و ابتکار در عملکرد کودکان
• رشد و پرورش مهارت حل مسئله
• یاد گرفتن علومی چون ریاضیات و زبان
• افزایش قدرت استدلال و تحلیل
• شناخت بهتر دنیای اطراف و جهان پیرامون
• آشنایی با علم و فناوری به روز
• ایجاد نگرش مثبت به خود و دیگران
• افزایش امید و تلاش برای یادگیری در آینده
• داشتن یک برنامه ثابت و منعطف
• افزایش نظم و انضباط در کودک
• داشتن حمایت والدین و معلمان و ایجاد فضای تشویقی و حمایتی
• ایجاد فرصت‌هایی برای انتخاب، برنامه ریزی، فعالیت کردن و تامل در مورد فعالیت‌ها
• احتمال بیشتری برای فارغ التحصیلی
• در آمد بیشتر در سنین بزرگسالی
• مالکیت خانه و دارایی بیشتر

رویکرد آموزشی های اسکوپ، در سال 1970 به عنوان بخشی از پروژه پیش دبستانی Perry تاسیس شد. پروژه‌ای که برای ارائه آموزش اولیه در دوران کودکی به کودکان خردسال از خانواده‌های فقیر ایجاد شد. این پروژه به عنوان برنامه‌ای آزمایشی شروع به کار کرد. برنامه‌ای که چندسال بعد و پس از فارغ التحصیلی دانش‌آموزان این رویکرد، به نتیجه رسید! مطالعه رفتارهای این دانش‌آموزان و رشد آن‌ها در طی فرآیند تحصیل با رویکرد آموزشی های اسکوپ، بیان کننده نکات مهمی بود. این مطالعات نشان می‌داد که دانش‌آموزانی که در این رویکرد تحصیل کرده‌اند، ویژگی‌های منحصر به فردی را در خود تقویت کرده‌اند. این دانش‌آموزان با تقریب خوبی، از دبیرستان فارغ التحصیل شدند، جنایات کمتری مرتکب شدند، احتمال داشتن شغل برای آن‌ها بیشتر بود، درآمد بیشتری کسب کردند و به طور کلی توانستند وضعیت زندگی مطلوب‌تری را برای آینده خود رقم بزنند. مقایسه‌ای که با دیگر افراد هم رده و همسن صورت گرفت، این نتایج را به ارمغان آورد. فلسفه شکل گیری رویکرد آموزشی های اسکوپ و ارتباط آن با ژان پیاژه رویکرد آموزشی های اسکوپ، در واقع براساس نظریه‌هایی است که تا به امروز درباره رشد کودک ارائه شده‌اند. ژان پیاژه و جان دیویی، دو نظریه پرداز مهم و اصیل این رویکرد هستند که براساس یافته‌های آن‌ها این رویکرد شکل گرفته است. در واقع این رویکرد، برگرفته از تمام نکاتی است که در نظریات این دو نفر ارائه شده است. 

اگر مقاله را تا به اینجا همراهی کرده باشید، اکنون می‌دانید که انتخاب رویکرد آموزشی چه مسئله مهمی در آموزش و تدریس کودکان و دانش‌آموزان است. به طور کلی رویکردهای آموزشی به دو دسته رویکردهای معلم محور و دانش‌آموز محور تقسیم می‌شوند. رویکردهایی که هریک به چندین دسته مختلف و متفاوت دسته بندی می‌شوند. این رویکردها بسیار متنوع هستند و انواع بسیاری دارند. همین موضوع سبب شده است تا لازم باشد با هریک از انواع این رویکردها آشنایی لازم را کسب کنید.

در این مقاله یکی از رویکردهای آموزشی دانش‌اموز محور، به نام رویکرد آموزشی های اسکوپ را مورد بحث و بررسی قرار دادیم. رویکردی با ویژگی‌های منحصر به فرد خود که می‌تواند انتخاب مناسبی برای تدریس و آموزش باشد. در صورتی که مقاله را تا به انتها خوانده باشید، اکنون به خوبی با این رویکرد، خواستگاه و تاریخچه شکل گیری آن، ویژگی‌های منحصر به فرد آن، ویژگی‌های محیط کلاسی آن و نقش معلم در این رویکرد، مزایای استفاده از آن و برخی موارد دیگر آشنا شده‌اید. مواردی که به شما کمک می‌کند بتوانید انتخاب خوب و مناسبی را برای رویکرد آموزشی مورد نظر خود داشته باشید و بتوانید دانش‌آموزان خود را به بهترین شکل ممکن، رشد و پرورش دهید.