اسباب بازی مناسب کودک کم توان ذهنی

انتخاب اسباب بازی مناسب کودکان کم توان ذهنی و کودکان با محدودیت‌های خاص، فضای مناسبی برای آموزش و رشد کودک در هر شرایطی را فراهم می‌کند. بازی و اسباب بازی برای همه کودکان، فارغ از محدودیت‌ها، توانایی، هوش و …. مهمترین قسمت دنیای کودکی محسوب می‌شود. دنیای کودکان و دنیای بازی‌ها پیوندهای عمیق و محکمی با یکدیگر دارند. کودکان در دنیای بازی‌ها خود را می‌یابند و بسیاری از مراحل رشدی را فرا می‌گیرند. در این بین کودکان کم توان ذهنی بر خلاف تصور عموم ناتوان از یادگیری و درک دنیا نیستند و در صورت فراهم شدن فضای مناسب و آموزش متناسب می‌توانند مهارت‌های مورد نیاز در زندگی را بیاموزند.

 دنیای بازی برای این کودکان راهی نجات بخش از انزوا است که با استفاده از آن می‌توانند با دنیای بیرون ارتباط بیشتری را برقرار کنند و تجربه‌های جمعی و اجتماعی بیشتری را داشته باشند.

همین موضوع سبب شد تا در این مقاله به دنیای بازی برای کودکان کم توان ذهنی بپردازیم و بازی را از نگاه این کودکان مورد بحث و بررسی قرار دهیم. بازی‌های مناسب برای این کودکان را برشمریم و مزایای بازی کردن با این کودکان را بیابیم. 

کودکان کم توان ذهنی به دلیل داشتن شرایط خاص خود، لازم است تا بازی‌های متفاوت و مشخصی را انجام دهند. در واقع با استفاده از برخی بازی‌ها که ویژگی‌های خاصی را دارند، این کودکان بهتر و بیشتر از بازی بهره‌مند می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بازی مناسب برای کودکان کم توان ذهنی، بازی‌هایی است که تمام حواس کودک را درگیر کند. بازی‌هایی که در عین نیاز به حس لامسه، شنوایی و بینایی کودک را نیز درگیر می‌کند، بازی‌های مناسبی برای این کودکان هستند. به این ترتیب کودکان کم توان ذهنی می‌توانند قوه 5 گانه لامسه خود را تقویت نمایند و از آن استفاده بیشتری را داشته باشند.

علاوه بر این، برای این کودکان بهتر است تا از اسباب بازی‌های متنوع و رنگارنگ استفاده شود. این اسباب بازی‌ها می‌تواند تماس چشمی را بیشتر کرده و حس بینایی کودک را درگیر کند. این موضوع سبب رشد بیشتر کودک می‌شود.

علاوه بر این بهتر است تا از بازی‌های ساده و بی‌دردسر استفاده کنید. این کودکان معمولا برای استفاده از اسباب بازی‌های سخت بی‌حوصله هستند و ممکن است در صورتی که بازی سخت و دشوار باشد، آن را به سرعت کنار بگذارند. از همین رو بازی‌های ساده انتخاب بهتری برای این کودکان هستند.

نکته دیگری که بهتر است در خرید بازی و اسباب بازی برای این کودکان دقت نمود، درگیر کردن اعضای بدن است. بهتر است بازی‌های این کودکان تعداد زیادی از ماهیچه‌ها و بخش‌های زیادی از بدن را درگیر کند. اسباب بازی‌هایی که نیاز به کشیدن و هل دادن دارند، گزینه‌های مناسبی برای این کودکان هستند. به این ترتیب عضلات این کودکان تقویت می‌شود و توانایی فیزیکی بیشتری را خواهند داشت. ضمنا به یاد داشته باشید در صورتی که همراه با کودک خود در حال بازی هستید، رعایت برخی نکات بسیار ضروری و مهم است. در ادامه به این نکات اشاره خواهیم کرد.

کودکان کم توان ذهنی، نیاز دارند تا در حین بازی کسی را در اطراف خود داشته باشند. این کودکان برای بازی نیاز به حضور یک بزرگتر دارند تا بتوانند با ایمنی بیشتری بازی را به پیش ببرند. البته باید توجه داشته باشید که فردی که در کنار این کودکان در حال بازی است، باید ویژگی‌هایی را نیز داشته باشد. بهتر است این فرد، صبور و باحوصله باشد. کودکان کم توان ذهنی معمولا کند هستند و آهسته‌تر از دیگر کودکان یاد می‌گیرند و بازی می‌کنند. در صورتی که در حال بازی با این کودکان هستید، لازم است تا صبر و حوصله بسیاری به خرج دهید تا این کودکان توانایی ابراز خود را پیدا کنند.

علاوه بر داشتن صبر و حوصله، لازم است تا با دقت به صحبت‌ها و مکالمات این کودکان گوش کنید. این کودکان در بین مکالمات خود حرف‌های بسیاری می‌زنند و لازم است تا به دقت شنیده شوند تا جملات خود را با اعتماد به نفس بیان کنند. همچنین اهمیت دادن به کلمات و گفته‌های این کودکان و بازی با آن‌ها و تشویق در روند بازی، سبب می‌شود تا اعتماد به نفس بیشتری را نسبت به خود احساس کنند. در واقع شما با این روش و فرآیند اعتماد به نفس را در این کودکان ایجاد می‌کنید.

اسباب بازی‌های مناسب برای کودکان کم توان ذهنی در بسیاری از موارد با کودکان دیگر مشترک است. بازی‌ها و اسباب بازی‌های بسیاری هستند که کودکان دیگر نیز استفاده می‌کنند و امکان استفاده از آن برای کودکان کم توان ذهنی نیز فراهم است. برخی از این دسته اسباب بازی‌ها که دارای ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد هستند را در ادامه خواهید خواند:

1. لگو و بلوک‌های ساختنی

اسباب بازی‌های ساختنی، بلوک‌ها و انواع لگو از دسته اسباب بازی‌هایی هستند که برای این کودکان کاربرد بسیاری دارند. این کودکان با استفاده از این نوع از اسباب بازی توانایی ساخت و ساز را یاد می‌گیرند. ماهیچه‌های خود را تقویت می‌کند و تلاش می‌کنند تا هماهنگی مناسبی را بین چشم و دست خود برقرار کنند. به این ترتیب این اسباب بازی‌ها می‌تواند گزینه مناسبی برای این کودکان باشد. ضمن اینکه داشتن رنگ‌های متفاوت و مختلف و تنوع بالا در این اسباب بازی، سبب می‌شود تا خستگی کمتری نصیب کودکان شود.

1. انواع پازل‌ها

پازل‌ها و بازی‌های ساختنی دسته دیگری از اسباب بازی‌ها هستند که برای کودکان کم توان ذهنی گزینه مناسبی برای بازی محسوب می‌شوند. این اسباب بازی‌ها دقت و تمرکز بالایی را نیاز دارند و به این ترتیب کودکان کم توان ذهنی تمام ذهن خود را به کار می‌گیرند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن آن را بسازند. به این ترتیب سطح رشد ذهنی این کودکان بالا می‌رود و می‌توانند با استفاده از قوه تفکر خود، بهتر بازی را به انجام رسانند.

1. اسباب بازی‌های توپی

استفاده از بازی‌های توپی به دلیل درگیر شدن بسیاری از ماهیچه‌های بدن سبب می‌شود تا کودکان کم توان ذهنی، به دنبال کسب توانایی بیشتری باشند. کودکان در حین بازی‌های توپی، درگیر تنظیم و هماهنگی چشم و دست و پای خود می‌شوند و به این ترتیب تمرکز در کودکان کم توان ذهنی بالا می‌رود. از همین رو استفاده از این بازی‌ها می‌تواند برای کودکان کم توان ذهنی انتخاب مناسب و خوبی را رقم بزند. 

1. لی‌لی

یکی دیگر از بازی‌هایی که می‌تواند به کودکان کم توان ذهنی کمک کند تا شرایط بهتری را تجربه کنند، بازی لی‌لی است. این بازی به دلیل نیاز به تمرکز و بالا بردن تعادل در بدن، سبب می‌شود تا این کودکان از هیاهوی دنیای بیرونی خارج شوند و تجربه بهتری را از بازی کسب کنند. همچنین از آن جایی که این بازی به صورت دسته جمعی و اجتماعی انجام می‌شود، کودکان کم توان ذهنی با استفاده از این بازی می‌توانند در اجتماع قرار گیرند و ارتباطات اجتماعی بهتری را برقرار کنند.

1. دارت

یکی دیگر از بازی‌های مناسب برای کودکان کم توان ذهنی، بازی دارت است. این بازی که نیاز به دقت و تمرکز بالایی دارد، سبب می‌شود تا هماهنگی مناسبی بین چشم و دست افراد پدید آید. از همین رو یکی از انتخاب‌های مناسب برای بازی کودکان کم توان ذهنی، بازی دارت است.

1. خمیر بازی و گل بازی

اگر به دنبال ارتباط کودک خود با طبیعت و دنیای اطراف هستید، انتخاب بازی گل بازی گزینه مناسب و مفیدی برای کودکان کم توان ذهنی است. کودکان کم توان ذهنی معمولا ارتباط کمتری را نسبت به دیگر هم سالان خود با اجتماع و طبیعت دارند و از همین رو نیاز دارند تا با استفاده از این بازی‌ها این کمبود را جبران کنند. گل بازی و خمیر بازی از بازی‌هایی هستند که علاوه بر برطرف کردن این کمبود، به بالا بردن خلاقیت و ایجاد شرایط برای بروز ایده‌های کودک کمک می‌کنند. به این ترتیب کودک با بروز ایده‌های خود، اعتماد به نفس بیشتری را پیدا خواهد کرد.

1. انواع ورزش

بازی‌های ورزشی و پرتحرک برای کودکان کم توان ذهنی می‌تواند گزینه بسیار مناسبی را رقم بزند. این کودکان نیاز دارند تا با استفاده از این فعالیت‌ها انرژی خود را تخلیه کنند، برون ریزی هیجانی داشته باشند و به این وسیله با هم سالان و کودکان دیگر ارتباط برقرار کنند. از همین رو بازی‌های ورزشی سبک برای این کودکان گزینه مناسبی است که می‌تواند شرایط رشدی را برای آن‌ها ارتقا دهد.

1. اسباب بازی فکری

اسباب بازی‌های فکری دسته دیگر از بازی‌های مفید و مناسب برای کودکان است که در صورتی که به خوبی از آن‌ها استفاده و بهره برداری شود، رشد مناسبی را برای کودکان کم توان ذهنی در پی خواهد داشت. استفاده از این بازی‌ها ممکن است برای کودکان کم توان ذهنی کمی سخت و مشکل به نظر برسد. از همین رو بهتر است تا اسباب بازی‌ها فکری ساده‌تری را برای این کودکان انتخاب کنید.

1. اسباب بازی‌های موزیکال

اسباب بازی‌هایی که تولید صدا می‌کنند و شبیه سازی شده آلات موسیقی هستند، گزینه مناسب دیگری برای کودکان کم توان ذهنی هستند. کودکان کم توان ذهنی با استفاده از این نوع اسباب بازی‌ها می‌توانند درک بهتر و بیشتری از صداهای اطراف خود داشته باشند، خود صدا را تولید کنند و برای بهتر شدن صدای تولید شده تلاش کنند. به این ترتیب خود را سازنده می‌یابند و اعتماد به نفس بیشتری را خواهند داشت. ضمن اینکه استفاده از اسباب بازی‌های موزیکال، تقویت حس شنوایی این کودکان و هماهنگی بین گوش و چشم و دست را نیز به دنبال خواهد داشت.

1. کتاب‌های داستان تصویری

استفاده از کتاب‌های داستان برای کودکان کم توان ذهنی سبب می‌شود تا ارتباط بهتری را با تصاویر برقرار کنند و به دنبال ارتباط بین تصاویر و متن باشند. خواندن کتاب داستان شب قبل از خواب برای این کودکان به کاهش اضطراب و آرام بیشتر آن‌ها کمک خواهد کرد و سبب بهبود کیفیت خواب این کودکان نیز خواهد شد.

همان‌طور که خواندید، کودکان کم توان ذهنی، نیاز اساسی به بازی دارند. بازی برای تمام کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است و کودکان کم توان ذهنی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. علاوه بر اینکه این کودکان به دلیل داشتن دنیای کوچکتر و ارتباطات کمتری که تجربه می‌کنند نیاز دارند تا با استفاده از بازی‌ها به اجتماعات بیشتر و بزرگتری راه پیدا کنند.

در این مقاله تلاش بر این بود تا با بازی‌های مناسب برای کودکان کم توان ذهنی آشنایی لازم را کسب کنیم و ویژگی‌های بازی‌های مناسب و اهمیت آن را برشمریم. پس از آن از ویژگی‌های همراه کودک در حین بازی سخن گفتیم و مواردی را بیان کردیم و در انتها نیز بازی‌ها و اسباب بازی‌های مناسبی را برای کودکان کم توان ذهنی بیان کردیم. اسباب بازی‌هایی که با استفاده از آن‌ها بتوان شرایط رشدی را برای این کودکان بهبود داد و وضعیت مناسب‌تری را برای آن‌ها رقم زد.